Artı MakaleBu makalede internetin kısa tarihçesi, dünyada ve Türkiye’ de geçmişten günümüze olan gelişimi hakkında bilgi bulabilirsiniz. Gündelik hayatımızın vazgeçilmez bir parçası olan internet, 1970 li yıllardan günümüze oldukça kısa bir geçmişe sahiptir. İnternet teknolojisinin ilk bulunuş hikayesinden başlayarak dünyadaki gelişimi ve devamında ülkemizdeki gelişmeleri içerir.
Dünyada internetin kısa tarihçesi
İnternetin temeli yada internetin kökeni bilgisayar ağlarına dayanmaktadır. İlk bilgisayar ağı 1970’ de Amerika Birleşik Devletlerinde 15 bilgisayarın birbirine bağlanmasıyla oluşturulan ARPANET, Amerikan Gelişmiş Savunma Araştırmaları Dairesi Ağıdır. Bu ağ kurulduktan sonra internetin en önemli bileşenlerinden biri olan e-mail yani elektronik posta ortaya çıkmıştır.
İlk elektronik posta sistemi 1972 yılında Roy Tomlinson tarafından ARPANET için geliştirildi. Daha sonra, 1973 ’e gelindiğinde dosya paylaşımlarını gerçekleştirmek için FTP protokolü geliştirildi. İletişim Kontrol Protokolü (TCP) ve IP, 1 Ocak 1983 tarihinde ARPANET ’te kullanılmaya başlandı.
ARPANET Amerikan hükümetinin müdahalesiyle NSFNET olarak düzenlendi ve bu ağa 1994 yılı sonuna kadar 110 ülke, 10.000 bilgisayar ağı, 3.000.000 ’dan fazla bilgisayar ve 25 milyona yakın kullanıcı bağlandı. Bu sayı, www ve HTML ile Web Sayfası kavramının kullanıma girdiği 1994-1995 yılları içinde büyük bir patlama gösterdi ve 60 milyon ’a ulaştı.
Bir fizik laboratuvarı olan CERN ’de araştırmacıların bilgilerini ve dokümanlarını birbirleriyle paylaşabilmeleri için Tim Berners Lee 1989 yılında NeXT marka bir bilgisayar kullanarak HTML işaretleme dilini geliştirdi ve ilk web sunucusunu oluşturdu. Bu aslında günümüz İnternet ’inin en yaygın kullanılan bölümü olan www yani webin de temelini oluşturmaktadır.
Daha sonra www teknolojisi, 30 Nisan 1993 tarihinde, telifsiz olarak isteyen herkesin kullanımına açıldı. Dünya İnternet İstatistikleri ’nin 2014 verilerine göre dünya genelinde üç milyardan fazla insan aktif İnternet kullanıcısı durumundadır ve bu sayı her geçen gün hızla artmaktadır.
Türkiye’ de internetin kısa tarihçesi
İnternet bağlantısının Türkiye ’de gelişim süreci, ilk olarak 1986 yılında TÜVEKA (Türkiye Üniversiteler ve Araştırma Kurumları Ağı) geniş alan ağına bağlanmasıyla başladı.
12 Şubat 1987 tarihinde bu ağa EARN (Eurepean Academic and Research Network –Avrupa Akademik Araştırma Ağı) ve BITNET (Because It ’s Time Network) ağı dâhil oldu.
BITNET, İnternet ’ten ayrı olarak sadece eğitim kurumlarına özel bir ağ teknolojisiydi. Daha sonraki yıllarda bu ağın hat kapasitesinin yetersiz kaldığı ve gereksinimleri karşılamadığı görüldü.
1991 yılında ODTÜ ve Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) ’nun ortak çabaları ile İnternet bağlantısını ülke içinde sağlamak ve yaymak üzere Türkiye İnternet Proje Grubu (TR-NET) kuruldu.
TR-NET in 1992 yılında ilk deneysel çalışmalarını gerçekleştirdiği ülke Hollanda dır. Ardından 12 Nisan 1993 yılında PTT ’den sağlanan 64 Kbps kapasiteli kiralık hat ile ODTÜ Bilgi İşlem Daire Başkanlığında yer alan yönlendiriciler üzerinden TCP/IP protokolü kullanılarak ABD Washington NSFNet (National Science Foundation Network-Ulusal Bilim Kurum Ağı) geniş alan ağına dâhil olundu. Böylece Türkiye ’de ilk İnternet bağlantısı gerçekleştirildi.
1996 yılına kadar bu bağlantı tüm ülkenin tek çıkışı oldu. Bir başka ifadeyle üniversiteler ve kamu kuruluşları ODTÜ-NSFNet bağlantısı üzerinden İnternet ’e erişim sağladı.
Aynı dönemde TR-NET çatısı altında bazı özel kuruluşlara ve şahıslara İnternet hizmeti verilmeye başlandı. 1994 yılında 128 Kbits olan ağ bağlantı hızı, 1995 ’te 256 Kbits ’e, 1996 ’da ise 512 Kbits hıza ulaştı.
1996 yılında TÜBİTAK, Askerî Okullar, Harp Akademileri, Polis Akademileri, Türk Tarih Kurumu, Millî Kütüphane, YÖK, ÖSYM, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu ve Türk Silahlı Kuvvetleri ’nin Ar-Ge birimlerinden oluşan toplam 176 birime hizmet veren Ulusal Akademik Ağ (ULAKNET) kuruldu.
Yine aynı yılda Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) ile TÜBİTAK arasında imzalanan protokol ile üniversitelerin internet bağlantılarına ilişkin hizmetler tamamen TÜBİTAK’ a bırakıldı. Bunun üzerine TÜBİTAK’ a bağlı bir enstitü olarak ULAKBİM kuruldu.
ULAKBİM, TÜVAKA ’nın işlerini üstlenerek ülke genelinde üniversitelere yönelik İnternet altyapısını kurmak ve geliştirmek için görevlendirildi.
1996 Ekim ayında ULAKNET-NSFNet (ABD) bağlantısını 512Kbps ’ye yükselmiş aynı zamanda ULAKNET-EBONE (Almanya) bağlantısını geliştirmişti.
14 Şubat 1997 tarihinde ULAKNET ’in ilk ulusal bağlantısı ise Ege Üniversitesi ile gerçekleştirilmiş olup, aynı yılın Ekim ayı itibarıyla 39 üniversiteyi bağlar duruma geldi. 1997 yılında ULAKNET-UUNet (ABD) arasında 2Mbps bağlantı kuruldu, ODTÜ NSFNet kapatıldı, ULAKNET ’e bağlı uç sayısı 64 ’e yükseltildi.
İnternetin ticari kuruluşlara ve halka ulaşmasını sağlayan proje TURNET, Türk Telekom tarafından hayata geçirildi. İkisi İstanbul (2 Mbit/s – 512 Kbps) biri Ankara ’da (2 Mbps) olmak üzere üç ticari hat üzerinden İnternet servis sağlayıcılara erişim sunulmaya başlandı.
1997 yılında internet servis sağlayıcı sayısı 80 ’i bulmuş, böylece İnternet olgusu dünyaya paralel olarak ülkemizde de yaygınlaşmaya başlamıştır.
1998 yılında her ne kadar internet bağlantı hızı düşükte olsa, İnternet kullanıcılarının sayısı 230.000 ulaşmış olup günlük gazete ve dergi yayıncılığının, bankacılık hizmetlerinin, alışveriş sitelerinin ülkemizde İnternet üzerinden o dönemlerde kullanılmaya başlandığı görülmüştür.
2000’ li yıllara gelindiğinde ULAKNET toplam 114 noktadan 80 üniversite ve araştırma kurumunu İnternet hizmetinden yararlanır duruma gelmiştir. Yurtdışı hatlar ise Ankara’ dan ABD’ ye 3 ayrı hattan olmak üzere toplam 10 Mbps ’e ulaşmış, internet geniş bant bağlantı altyapı çalışmaları hızlanmıştır.
2010 sonrası yapılan çalışmalar sonucunda ULAKNET’ e bağlı uç sayısı toplamda 923 ’e, ana uç sayısı 183 ’e yükseltilmiş, toplam internet bağlantı kapasitesi 23 Gbps ’e çıkarılmıştır. 2009 yılında geniş bant bağlantısına sahip abone sayısı yaklaşık iki milyon iken 2014 yılında ise 12 milyona yaklaşmıştır.
Günümüzde fiber optik kablo altyapısı geliştirilerek ışık hızında fiber internet artık evlerimizde. Dünya tarihinin elektronik alanında en hızlı gelişim gösterdiği yıllarda bulunan internet, dijital çağın en önemli ihtiyaçlarından biridir. İnternet bağlantısı bulunan elektronik cihazlar sayesinde istenilen yerden bilgiye kolayca erişilebilir internetten faydalanabiliriz.
Kaynaklar;
- Wikipedia
- AOF Temel Bil. Tek. Dokümanı
Yorum ekle