Arama motorlarının tarihçesi – 1990 dan günümüze kısa özet

Arama motorlarının tarihçesi, 1990 yılında bir üniversite öğrencisi olan Alan Emtage tarafından Archie adındaki ilk arama motorunun kurulmasıyla başlar. İsmi İngilizce “archive” kelimesinden türemiştir.

İnsanların aradıkları dosyaları bulmaya çalışan ilk arama motoru Archie popüler olmaya başladığında Minnesota Üniversitesi’ nden Mark P. McCahill, “www.archie.com” un karşısına 1991’de Veronica (Very Easy Rodent-Oriented Net-wide Index to Computerized Archives)’ ı çıkardı.

Çok geçmeden aynı amaçla Jughead (Jonzy’s Universal Gopher Hierarchy Excavation And Display) de kuruldu. İkisi de Dosya aktarım iletişim kuralı çerçevesinde çalışıyordu.

Haziran 1993′ te Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’ nden Matthew Gray tarafından, bir indeks adı oluşturmak için kullanılan ve ilk internet botu Wandex üretildi. Sonra Kasım 1993′ te kurulan Aliweb arama motoru, web sitelerinin bilgilerini kullanarak oluşturulmuş ilk arama motoru oldu.

Aralık 1994′ te web sayfalarını bulmak amacıyla kendi içerisinde dizin oluşturan ve tasarlanan sorgu programına arayüz ve bir web formu olarak kullanılabilen JumpStation arama motoru oluşturuldu.

Bir ilk olan “tam metin” (full text) tarayıcı arama motoru olan WebCrawler, 1994 yılında görücüye çıktı. Önceki arama motorlarının aksine; herhangi bir web sayfasını, her kelimesi için herhangi bir kullanıcının aramasına izin veriyordu.

Ayrıca yine 1994 yılında Carnegie Mellon Üniversitesi’ nden Dr. Michael Mauldini tarafından üretilip satışa çıkan Lycos, büyük bir ticari çaba oldu.

Kısa bir süre sonra; Magellan, Excite, Infoseek, Inktomi, Northern Light ve AltaVista dahil pek çok arama motoru internet ortamında görücüye çıktı ve popülerlik için birbiriyle yarıştı.

Ancak bunların içinde bulunan, David Filo ve Jerry Yang’ın kurduğu Yahoo!, insanların ilgisini diğerlerinden çok çekerek web sayfaları bulmanın en popüler yolu olarak kullanılan arama motorları arasında yer aldı.

Arama motorlarına 1990’ların sonlarına kadar büyük çapta bir yatırım yapılmadı. Ancak o yıllardan itibaren büyük şirketler ortaya çıkan bu yeni arama motorlarından kazanç elde etmeye başladı.

1998 yılında Google‘ ı kuran Larry Page ve Sergey Brin, PageRank adlı teknolojilerini satmak istediler ancak inanması oldukça zor olsa da alıcı çıkmadı. İnternet ağındaki her sayfayı puanlayan bu sistem; o sayfaya ne kadar çok link verildiyse ve link veren yerlerin puanı ne kadar çoksa, söz konusu sayfaya da o kadar çok puan verme mantığına dayanıyordu. PageRank bugün halen arama motorları nasıl çalışır? ve arama sonuçları neye göre sıralanır? sorularına cevap olarak bilinir.

Google’ ın sahipleri bu teknolojiyi satamayınca büyüme kararı aldılar ve 35 milyon dolar yatırım kredisi de alınca 1999′ da Google Search‘ ü kurdular.

2000′ li yıllarda öne çıkan Google arama motoru’ nun ardından kısa sürede gelişip 2000 yılında Google Araç Çubuğu çıkaran ekip, 2004 yılında kütüphanelerdeki binlerce kitabı Google Book Search adıyla aramaya açtı ve 1 GB kapasite ile Google Mail yani Gmail hizmetini başlattı.

Google 2007′ in sonları itibarıyla, en popüler web arama motoru olarak dünya çapında tanınıyordu. O tarihten itibaren artık bir çok insan için arama motoru nedir? denildiğinde ilk akla gelen Google adı oluyor.

Arama motorlarının tarihçesi 1990 lardan günümüze teknoloji tarihçesi içinde kısa diyebileceğimiz bir zaman dilimini kapsar. Ancak halen çok yoğun olarak çalışılan ve büyük yatırımlar yapılan bir alan olarak önemini korumaktadır.

Google büyük firmaların yatırımları yanında küçük ve orta ölçekte firmaların hatta AdSense sayesinde kişilerin de para kazanabileceği bir ortam

Kaynaklar:

1. WikiPedia